پرش لینک ها

گزارش بازگشت به آینده | سرمایه گذاری خصوصی در ایران

سرمایه‌‏گذاری خصوصی یکی از کلاس‌های دارایی است که از سال ۱۹۰۱ در دنیا به عنوان محلی برای سرمایه‌گذاری با ارزش بالا مورد توجه جدی قرار گرفته است.

خلاصه گزارش

۱-ادبیات سرمایه‌‏گذاری خصوصی

سرمایه‌‏گذاری خصوصی یکی از کلاس‌های دارایی است که از سال ۱۹۰۱ در دنیا به عنوان محلی برای سرمایه‌گذاری با ارزش بالا مورد توجه جدی قرار گرفته است. تجربه نشان می‌دهد پورتفویی که از سرمایه‌گذاری خصوصی متنوع برخوردار باشد، ریسک کمتر و نرخ بازدهی بیشتری را در مقایسه با دیگر پورتفوهای سرمایه‌گذاری دارند.

۲-مروری اجمالی بر بازیگران سرمایه‌گذاری خصوصی

اکوسیستم سرمایه‌‏گذاری خصوصی در دنیا شامل ۳ نوع بازیگر اصلی است: سرمایه‌‏گذاران، سرمایه‌‏پذیران و نهادهای قانون‌‏گذار. نقش شرکت‏‌های سرمایه‏‌گذاری خصوصی و مشاوره مدیریت در شکل‌‏گیری اکوسیستم پررنگ است. در حال حاضر مفهوم سرمایه‌‏گذاری خصوصی در بازارهای نوظهور هم به صورت جدی دنبال می‏‌شود.

۳- سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران

قدمت سرمایه‌‏گذاری خصوصی در ایران چندان زیاد نیست و هم‌چنین بازار بکری است. دلایل متعددی موجب عدم توسعه صنعت سرمایه‏‌گذاری خصوصی مدرن در ایران شده است. از میان دلایل می‌توان به مواردی مانند عدم تعریف سرمایه‌‏گذار واجد شرایط، عدم وجود مدیریت تخصصی در این صنعت، عدم حضور معنادار سرمایه‌گذاران خارجی در ایران و تامین مالی سنتی از طریق بانک‌ها اشاره کرد.

۴-مدل‏‌های ارزش‌‏آفرینی

جهت کمک به کسب‌‏وکارها، برای تحول و تامین مالی، شرکت‌‏های سرمایه‌‏گذاری خصوصی به تنهایی یا با کمک شرکت‌‏های مشاوره مدیریت از طریق مدل‌‏های ارزش‏‌آفرینی به توسعه و تحول آن‌ها کمک می‏‌کند. در شرایط اقتصادی و قانون‏‌گذاری فعلی ایران، نیاز است تا با بهره‌گیری از مدل‏ ارزش‌‏آفرینی اقتضایی ارائه شده در این فصل به سرمایه‌‏گذارها و کسب‏وکارها در شکل‏‌گیری اکوسیستم سرمایه‌‏گذاری خصوصی کمک نماید.

مخاطبان
  • فعالان صنعت سرمایه‌گذاری خصوصی
  • سرمایه‏‌گذاران علاقمند به فعالیت در این حوزه
  • سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران حوزه مالی
  • مشاوران مدیریت و تحلیلگران مالی
  • سایر افراد علاقمند به کسب اطلاعات از صنعت سرمایه‌گذاری خصوصی
هدف
  • ارائه مفاهیم کلی سرمایه‌‏گذاری خصوصی و آشنایی اجمالی با بازیگران اکوسیستم و روش‏‌های ارزش‌‏آفرینی
  • ایجاد بینش کلی در مورد صنعت سرمایه‏‌گذاری خصوصی در ایران
  • چگونگی ارزش‌‏آفرینی در شرایط کنونی اقتصادی ایران

تاریخچه سرمایه‌گذاری خصوصی

ظهور سرمایه‌گذاری خصوصی

۱۹۰۱: خرید شرکت کارنگی استیل توسط JP Morgan به قیمت ۴۸۰ میلیون دلار که به اولین سرمایه‌گذاری خصوصی تاریخ معاصر شهرت دارد

۱۹۰۱ تا ۱۹۴۰:‌ خانواده‌ها و افراد ثروتمند به فعالان عمده بازار سرمایه‌گذار خصوصی

arrow down

دوره اول شکوفایی

۱۹۵۸: تصویب قانون سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای کوچک در امریکا
۱۹۶۰: معرفی مدل شرکای محدود* (LP) در سرمایه‌گذاری خصوصی
۱۹۸۷: تعدیل قانون ERISA که امکان سرمایه‌گذاری صندوق‌های بازنشستگی در سرمایه‌گذاری خصوصی را فراهم آورد و منجر به افزایش سرمایه‌گذاری از ۴۰ میلیون دلار به ۴۰۰ میلیون دلار شد

arrow down

گسترش جهانی سرمایه‌گذاری خصوصی

۱۹۸۰: تاسیس KKR یکی از مشهورترین شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی
۱۹۸۸: خرید شرکت RJR NABISCO توسط KKR به قیمت 25 میلیارد دلار و تبدیل شدن به بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری خصوصی انجام شده در زمانه خود
۱۹۹۲ تا ۲۰۰۰: کاهش استفاده از اهرم‌های مالی که منجر به کاهش ریسک و افزایش دیدگاه بلندمدت شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی شد

arrow down

دوره دوم شکوفایی

۲۰۰۰: تاسیس بیش از دو هزار صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی جدید
۲۰۰۷: دوره ابر تملک‌ها (خرید هلدینگ انرژی فیوچر به قیمت ۴۸ میلیارد دلار توسط KKR، خرید هتل هیلتون به قیمت ۲۶ میلیارد دلار و…)

arrow down
سرمایه‌گذاری خصوصی در عصر حاضر

۲۰۱۷: افزایش ملاحظات زیست‌محیطی، اجتماعی و حکمرانی و شکل‌گیری صندوق‌های تخصصی در این زمینه
۲۰۲۰: دارایی تحت مدیریت در شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی به ۵ تریلیون دلار رسید
۲۰۲۲: تخصصی‌شدن سرمایه‌گذاری خصوصی در یک صنعت‌ خاص (به‌طور مثال برخی صرفا بر روی شرکت‌های مالی سرمایه‌گذاری می‌کنند و … )
۲۰۲۲: افزایش شفافیت مالی و عملکردی شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی

جایگاه سرمایه‌گذاری خصوصی در میان کلاس‌های مختلف دارایی

جایگاه سرمایه گذاری در میان کلاس های مختلف دارایی

نگاهی بر سرمایه‌گذاری خصوصی در چرخه عمر سازمانی

نگاهی بر سرمایه گذاری خصوصی در چرخه عمر سازمانی

ارزش‌آفرینی در شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی

ارزش آفرینی در سرمایه‌گذاری خصوصی به روش‌هایی اطلاق می‌گردد که به وسیله آن شرکت‏‌های سرمایه‌‏گذاری خصوصی به تنهایی یا با کمک شرکت‏‌های مشاوره مدیریت از رویکردهای مختلفی می‌تواند بازدهی شرکت‌های سرمایه‏‌پذیر و در نتیجه بازدهی کل سبد سرمایه‌گذاری خود را افزایش دهد.

شرکت‏‌های سرمایه‏‌گذاری خصوصی به تنهایی یا با کمک شرکت‏‌های مشاوره مدیریت براساس شرایط و یا نیازهای شرکت‏‌ها ارزش‌‏آفرینی می‏‌کنند:

سرمایه‌گذاری خصوصی بالاترین بازده تاریخی را برای سرمایه‌گذاران داشته و نوسانات به مراتب کمتری در میان کلاس‌های دارایی دارد

ریسک سرمایه گذاری خصوصی
منبع: Bloomberg, MSCI, Cambridge Associates, KKR Global Macro & Asset Allocation analysis

شرکت‌ها ترجیح می‌دهند برای مدت طولانی‌تری خصوصی بمانند؛ در نتیجه رشد و ارزش‌آفرینی بیشتری در خارج از بازارهای عمومی صورت می‌گیرد

شش روند مؤثر بر سرمایه‌گذاری خصوصی

عوامل زیست محیطی، اجتماعی و حاکمیتی
ملاحظات زیست‌محیطی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG) برای سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران، اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده‌اند. همچنین در آینده شرکت‌های بیشتری این معیار را در فرآیندهای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاری در نظر خواهند گرفت و اقدامات مرتبط را در شرکت‌های پرتفوی خود اجرا خواهند کرد

تحول دیجیتال
استفاده از فناوری‌های تحول آفرین در صنعت سرمایه‌گذاری خصوصی با سرعت زیادی رشد کرده و این روند ادامه خواهد یافت. استفاده از ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی برای شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری بالقوه باعث شده است فناوری به بخش مهمی از فرآیند سرمایه‌گذاری خصوصی تبدیل شود. همچنین شرکت‌های زیادی به دنبال خلق ارزش برای مشتریان خود از طریق پیاده‌سازی تحول دیجیتال هستند.

افزایش فعالیت در بازارهای نوظهور
شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی به دنبال بهره‌برداری از پتانسیل رشد شرکت‌ها در بازارهای نوظهور مانند آسیا و آمریکای لاتین هستند. بنابراین فعالیت‌های مربوط به سرمایه‌گذاری خصوصی در این مناطق در حال افزایش است.

وام‌دهی مستقیم
وام‌دهی مستقیم، که به عنوان صندوق‌های بدهی نیز شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر رو به رشد بوده است و انتظار می‌رود این روند در آینده نیز ادامه یابد. شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی به طور فزاینده‌ای به وام‌دهی مستقیم به عنوان راهی برای ایجاد بازده و تنوع بخشیدن به پرتفوی خود نگریسته و از آن استفاده خواهند کرد.

سرمایه‌گذاری (تامین مالی) همیشه سبز
نوعی از تأمین مالی کسب‌وکار است که بر خلاف تامین سرمایه به صورت ساختار بسته، شرکت‌‏های سرمایه‏‌گذاری خصوصی به صورت تدریجی و مداوم تامین مالی را انجام می‏‌دهند. در این حالت سرمایه‏‌گذار ملزم به خروج در یک دوره مشخص نیست.

افزایش تمرکز بر حوزه سلامت
عواملی مانند افزایش جمعیت، افزایش هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی و از طرفی پیشرفت‌های مداوم در فناوری پزشکی سبب شد تا شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی به دنبال سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی باشند که محصولات، خدمات و فناوری‌های پزشکی را ارائه می‌کنند تا بتوانند به فرصت‌های پیش رو در این حوزه پاسخ دهند. این بخش‌ها در سال‌های آینده رشد قابل توجهی خواهند داشت.

اکوسیستم سرمایه‌گذاری خصوصی

سه نوع بازیگر اصلی: سرمایه‌گذار، سرمایه‌‏پذیر و قانون‏‌گذار، اکوسیستم سرمایه‏‌گذاری خصوصی را تشکیل می‌‏دهند.
در ادامه نقش شرکت‌‏های سرمایه‌‏گذاری خصوصی در توسعه سرمایه‌‏گذاری خصوصی، کمک به کارآفرینان و سرمایه‌‏گذاران بررسی خواهد شد.

وضعیت سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران

  • سرمایه‏‌گذاری خصوصی به معنای معاملات خرید و فروش کسب‌‏وکارهای خصوصی با هدف کسب سود، سابقه طولانی در کشور ایران دارد.
  • صاحبان صنایع به دلایل مختلفی از جمله ایجاد صرفه مقیاس در تولید و یا توسعه کسب‌‏وکار در زنجیره ارزش اقدام به تملک و یا سرمایه‌‏گذاری مشترک در صنایع و یا کسب‏‌وکارهای مختلف می‏‌کنند.
  • حضور سرمایه‌‏گذاران مالی در صنعت سرمایه‏‌گذاری خصوصی و به رسمیت شناختن آن به عنوان یک کلاس دارایی و استفاده از ساختارهای مدرن و به روز دنیا در ایران صورت نپذیرفته است.
  • عدم حضور سرمایه‌گذاران مالی داخلی، عدم وجود مدیریت تخصصی در این صنعت، عدم حضور معنادار سرمایه‌گذاران خارجی در ایران، تامین مالی سنتی از طریق بانک‌ها، عدم آشنایی مالکان سنتی با مفهوم ادغام و تملک و ضعف در حکمرانی شرکتی از جمله دلایل عدم توجه به این صنعت در ایران است. مالکان شرکت‏های تولیدی و خدماتی خصوصی در کشور تمایل چندانی به معاملات ادغام و تملک نداشته‌‏اند و عملاً یافتن شرکت‌‏های بالغ و با قیمت مناسب جهت سرمایه‌‏گذاری خصوصی دشوار بوده است.

پیشینه سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران

تا پیش از تدوین دستورالعمل صندوق‏‌های سرمایه‏‌گذاری خصوصی در سال ۱۳۹۷، فعالیت سرمایه‌گذاری خصوصی توسط دو گروه عمده سرمایه‌گذاران صنعتی و مالی انجام شده است.
سرمایه‌گذاران صنعتی ، هلدینگ‌های بزرگ صنعتی تخصصی یا چندرشته‌ای هستند که با انگیزه ایجاد صرفه‌های ناشی از مقیاس در تولید و یا توسعه کسب‌‏وکار در زنجیره ارزش، اقدام به تملک و یا سرمایه‌‏گذاری مشترک در صنایع یا کسب‏‌وکارهای مختلف کرده‌اند.
سرمایه‌گذاران مالی که غالباً فرایند سرمایه‌گذاری خود را در قالب ادبیات حرفه‌ای سرمایه‌گذاری خصوصی انجام می‌دهند معمولاً به دنبال خلق رشد و در نهایت خروج از مالکیت کسب‌وکار سرمایه‌پذیر هستند.

در دهه گذشته آگاهی ویژه‌ای در اذهان سرمایه‌گذاران حرفه‌ای نسبت به ارزش‌های سرمایه‌گذاری خصوصی شکل گرفته است و ظهور چشم‌گیر صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی توسط سرمایه‌گذاران مالی و صنعتی در سه سال گذشته گواه این روند است.
از سال ۱۳۹۷، با تدوین دستورالعمل تأسیس صندوق‌‏های سرمایه‏‌گذاری خصوصی در ایران اقداماتی برای ایجاد هفت صندوق انجام شده است و پنج صندوق نوآفرین، ثروت، کمان، اکسیر و دیوان ایجاد شدند. در مجموع در هفت شرکت سرمایه‌پذیر در صنایع دارویی، کشاورزی، پتروشیمی، معدن، سیمان، سلامتی و بیوتکنولوژی سرمایه‌گذاری شده است.

اکوسیستم سرمایه‌گذاری خصوصی

بر اساس گزارش رقابت‌پذیری جهانی که به‌صورت سالانه از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۲۰، توسط مجمع جهانی اقتصاد تهیه و منتشر شده است، طی تمام سال‌های انتشار این گزارش، مهم‌ترین معضل بر سر راه تولید و کسب‌وکارها در اقتصاد ایران، تأمین مالی بوده است.

اگرچه کسب‌وکارها با مشکلاتی مانند ناپایداری سیاست‌ها، ضعف زیرساخت‌ها و تورم نیز مواجه هستند، هیچ کدام به اندازه دسترسی به منابع مالی برای کسب‌وکارها ویرانگر و چالش‌ساز نوده است.
همچنین براساس دومین شماره گزارش مدیران عامل شرکت مشاوره مدیریت ایلیا، کمبود نقدینگی برای رشد دومین چالش بزرگ مدیران عامل در سال 1401 بوده است.

در حالی که اصلی‌ترین منبع تأمین‌مالی کسب‌وکارها از طریق بانک‌ها بوده است، تمایل و منابع بانک‌ها برای تأمین‌مالی بنگاه‌ها روبه کاهش است

توسعه فعالیت‌های تولیدی و کسب‌وکار، به کمک ابزارهای تأمین‌مالی میان‌مدت و بلندمدت از دو محل بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام انجام می‌شود. تأمین‌مالی از طریق بدهی‌ها از منابعی مانند استقراض از بانک‌های تجاری، بازار پول و بازار سرمایه‌ و سایر صورت می‌گیرد.

در این میان دریافت وام با وثیقه رهنی و تسهیلات اعتباری از شبکه بانکی اصلی‌ترین و ارزان‌ترین منبع تأمین‌مالی برای کسب‌وکار‌ها به‌ویژه بنگاه‌های کوچک و متوسط است.

در دهه‌های گذشته، از یک سو سرکوب مالی و تعیین دستوری نرخ سود کمتر از تورم منجر به اضافه تقاضا در بازار تسهیلات شبکه بانکی شده است. از سوی دیگر منفی بودن نرخ بهره حقیقی، هم تمایل به سپرده‌گذاری بلندمدت را که تأمین‌کننده منابع برای ارائه تسهیلات است کاهش داده است؛ موجب شده است بانک‌ها ترجیح دهند منابع خود را به جای تسهیلات، به سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی اختصاص دهند که بتوانند سود بالاتر از تورم به‌دست آورند.

در دهه اخیر تشدید تحریم‌‌ها و عدم‌قطعیت در محیط کلان سیاسی و اقتصادی، موجب کاهش سرمایه‌گذاری شده است

انباشت تشکیل سرمایه در اقتصاد ایران به ازای هر ایرانی به‌طور مداوم طی یک دهه اخیر کاهش یافته است. به این ترتیب بخش واقعی اقتصاد و خالص سرمایه‌گذاری طی یک دهه گذشته کاهش معناداری را تجربه کرده و اکنون در پایین‌ترین میزان ممکن در سه دهه گذشته قرار دارد.

علاوه بر نوسانات شدیدی که رشد اقتصادی در دهه‌های گذشته متأثر از محیط کلان سیاسی و مدیریت اقتصادی تجربه کرده است؛ در سال‌های اخیر روند نزولی سرمایه‌گذاری جدید به‌طور مستمر تداوم یافته و به موقعیتی رسیده است که سرمایه‌گذاری سالانه جدید از مقدار استهلاک دارایی‌های موجود کمتر شده است. براساس آمار‌های منتشرشده، طی دو سال گذشته از میزان خالص دارایی‌های سرمایه‌ای کشور کاسته شده است.

بخش واقعی اقتصاد و سرمایه گذاری

«ارزش‌‏آفرینی اقتضایی» چارچوب پیشنهادی در صنعت سرمایه‌‏گذاری خصوصی ایران

صنعت سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران هنوز به طور کامل شکل نگرفته و نیاز به ایجاد و توسعه اکوسیستم با استفاده از روش‌های بین‌المللی استاندارد دارد. در این راستا، با در نظر گرفتن عوامل خرد و کلان تاثیرگذار در ابعاد محیطی ایران، لازم است تا تکه‌های پازل شاخص‌های موفقیت در این فضا تکمیل شوند. چارچوب پیشنهادی برای سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران توجه فعال به فرصت‌های موجود و استفاده از بهترین روش‌‏ها براساس شرایط شرکت‌ها است که به عنوان “ارزش‌آفرینی اقتضایی” شناخته می‌شود. این چارچوب به ما کمک می‌کند تا با در نظر گرفتن شرایط محیطی ایران بهترین فرصت‏‌ها (انتخاب صنعت، بازیگر و روش ارزش آفرینی براساس شرایط بازیگر) را انتخاب و با در نظر گرفتن شاخص‏‌های موفقیت بهترین روش ارزش‌‏آفرینی را برای شرکت‌‏ها انتخاب کنیم.

ارزش آفرینی اقتضایی و حاکمیت شرکتی
ILIΛ's website uses cookies to improve your web experience.